خرابيهاي آسفالتي
 
بخشی از مطلب
روسازي‌ها اگر چه از نظر ظاهري سازه‌هاي ساده‌اي به نظر مي‌رسند ليكن سيستم طرح آنها در مقايسه با ساير سازه‌هاي مهندسي عمران از دشواري‌هاي بيشتري برخوردار است. در طرح روسازي‌ها مسئله خرابي ناگهاني مطرح نيست مگر آنكه روسازي بطور صحيح اجرا نشده باشد. چنانچه سازگاري ضوابط و روابط طراحي لايه‌هاي روسازي با ساير پارامترهاي طرح روسازي برقرار باشد و ضوابط و معيارهاي پذيرفته شده براي سنجش طرح اجرا شده روسازي صحيح باشند يك روسازي بايد بتواند كه در دروه بهره برداري بدون آنكه دچار خرابي زودرس شود اهداف اوليه احداث روسازي را تامين نمايد. بنابراين علت يا علل بروز انواع خرابي‌هاي زودرس روسازي‌ها مي‌تواند در اثر تغييرات در هر يك، هر دو و يا تمامي عوامل ذيل باشد: 
الف : تعداد و نوع وسايل نقليه عبوري 
ب : نوع و جنس مصالح بستر و روسازي 
ج : شرايط جوي 
د : شرايط زهكشي 
ه : كيفيت اجرا 
و : ضوابط و معيارهاي طرح و اجرا 
ز : نگهداري 
در جدول (1) انواع خرابي‌هاي روسازي آسفالتي بر حسب عوامل ممكن خرابي طبقه بندي و ارائه شده است. شناخت انواع خرابيهاي روسازي به همراه ويژگيها (شدت خرابي و سطح تراكم خرابي)، علت و يا علل بروز آنها اين امكان را فراهم مي‌سازد كه مهندسين طراح و كارشناسان روسازي بتوانند اولاً بطور مستقيم وضعيت سازه‌اي روسازي را سنجش و كيفيت بهره برداري از آن را ارزيابي نموده و ثانياً  موثرترين استراتژي ترميم و نگهداري روسازي را انتخاب نمايند. به همين منظور در اين بخش از گزارش انواع خرابيهاي متداول روسازي‌هاي آسفالتي و شني به همراه ويژگي‌ها (شدت و سطح تراكم خرابي) و علت يا علل بوجود آمدن آنها شرح داده مي‌شود. 
جدول (1) : انواع متداول خرابي در روسازيهاي آسفالتي 
نوع خرابي     سازه‌اي     عملكردي     ناشي از بارگذاري     ساير 
ترك‌هاي پوست سوسماري
يا ترك‌هاي ناشي از خستگي    *        *     
قيرزدگي         *        *
ترك‌هاي موزاييكي يا بلوكي     *            *
موج زدگي 
نوع خرابي      
سازه‌اي     *
عملكردي     
ناشي از بارگذاري    *
ساير 
فرورفتگي يا نشست موضعي         *        *
ترك‌هاي منعكس شده از درز 
داله‌هاي بتن سيماني     *            *
پايين افتادگي شانه 
(نسبت به سواره رو)         *        *
جدايي شانه از سواره رو         *        *
ترك خوردگي طولي و عرضي    *            *
وصله و كنده كاري    *    *    *     
صيقلي شدن دانه ها        *    *     
چاله    *    *    **     
بيرون زدن آب (پمپاژ)    *    *    *     
هوازدگي و شن زدگي        *        *
شيار شدن مسير چرخ ها        *    *    *
ترك خوردگي لغزشي    *        *     
تورم    *    *        *
* ساييدگي در اثر عبور چرخ
(1) كيفيت سواري دهي
در هنگام بررسي خرابي، بايد كيفيت سواري دهي روسازي نيز مورد ارزيابي قرار گيرد تا بتوان سطح شدت برخي از خرابيها نظير موج زدگي و دست انداز در گذرگاه راه آهن را نيز تعيين نمود. به منظور تعيين درجه و كيفيت سواري دهي روسازي مي‌توان از رهنمودهاي كلي ذيل استفاده نمود. 
1- شدت كم ‍‍[L] : لرزش وسيله نقليه (مثلا در اثر موج يا دست انداز) قابل توجه است ولي كاهش سرعت به منظور تامين راحتي يا ايمني ضرورتي ندارد. برخي برآمدگي‌ها يا نشست‌هاي موضعي و يا فقط يك دست انداز تنها ممكن است باعث شوند وسيله نقليه قدري پرش داشته باشد ليكن اين مسئله ايجاد ناراحتي نكند در اين صورت شدت تاثير اين عوارض بر سواري دهي كم محسوب مي‌شود. 
2- شدت متوسط (M) : لرزش وسيله نقليه قابل توجه بوده و كاستن از سرعت بمقدار كم براي افزايش ايمني و راحتي ضرورت دارد. برآمدگي‌ها يا نشست‌هاي موضعي و دست اندازها ممكن است باعث شوند وسيله نقليه بنحو قابل توجهي پرش داشته باشد و باعث ايجاد ناراحتي سرنشينان وسيله نقليه شود، در اين صورت شدت تاثير عوارض بر كيفيت سواري دهي متوسط در نظر گرفته مي‌شود. 
3- شدت زياد (H) : لرزش وسيله نقليه به قدري زياد است كه بايد به دلايل ايمني و راحتي ، سرعت وسيله نقليه به ميزان قابل ملاحظه‌اي كاهش پيدا كند. برآمدگي‌ها يا نشست‌هاي موضعي و يا دست اندازها ممكن است باعث شوند وسيله نقليه بيش از حد پرش داشته و كنترل آن دشوار شود، بنحوي كه ناراحتي و ناامني براي سرنشينان وسيله ايجاد شده و آسيب ديدگي وسيله نقليه محتمل باشد. 
كيفيت سواري را با سوار شدن در يك اتومبيل (سواري متعارف در كشور) كه با سرعت حد (سرعت مجاز تابلوي معبر) درطول قطعه روسازي حركت مي‌كند تعيين مي‌نمايند. سرعت حركت براي ارزيابي و درجه بندي قطعات روسازي كه در تقاطع‌ها و يا در نزديكي تابلوهاي ايست قرار دارند، سرعت متعارفي است كه عموم رانندگان براي ترمز گيري و توقف وسيله نقليه در تقاطع معمول مي‌دانند. 
(2)تعريف خرابي 
در اين بخش انواع خرابي‌هاي متداول رويه‌هاي آسفالتي به همراه علل وقوع آنها و روش‌هاي ترميم و اصلاح اين گونه خرابيها تشريح مي‌شوند. روشهاي ترميم و اصلاح خرابي‌هايي كه در اين بخش ارائه مي‌شوند. براي انواع رويه‌هاي آسفالتي اعم از آسفالت سرد (شامل آسفالت سطحي و درجا) و گرم (شامل رويه‌هاي تمام آسفالتي) كاربرد دارند. 
در حال حاضر روش متداول در ايران براي اجراي رويه‌هاي آسفالتي آن است كه قشر رويه آسفالتي بر روي لايه‌اي از مصالح سنگ شكسته موسوم به اساس، كه ممكن است از معادن كوهي، رودخانه‌اي و يا مخلوطي از آنها تهيه و دانه و....